Ανάστροφη Αρθροπλαστική Ώμου | Λύση σε σύνθετα προβλήματα

Η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου είναι μια πολύ επιτυχημένη επέμβαση που έχει γίνει εξαιρετικά δημοφιλής παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια, με τα αποτελέσματα να είναι πολύ ενθαρρυντικά. Στην ανάστροφη αρθροπλαστική, η αντικατάσταση των φθαρμένων επιφανειών αντιστρέφεται σε σχέση με την φυσιολογική ανατομία του ώμου και την ανατομική αρθροπλαστική. Οι ενδείξεις για την επέμβαση αυτή έχουν επεκταθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα η ανάστροφη να δίνει λύση σε πολλά σύνθετα προβλήματα. 

Τι είναι η Ανάστροφη Αρθροπλαστική Ώμου | Φιλοσοφία

Η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου αναπτύχθηκε κατά την δεκαετία του ’80 ως λύση για την αρθροπάθεια του στροφικού πετάλου σε πιο ηλικιωμένους ασθενείς. Σήμερα, λόγω των εξαιρετικών αποτελεσμάτων της, έχει καθιερωθεί ως η θεραπεία εκλογής όχι μόνο για την αρθρίτιδα και αρθροπάθεια στροφικού πετάλου, αλλά για μια σειρά από προβλήματα γύρω από τον ώμο.

Τα Εθνικά Registries (μητρώα αρθροπλαστικής) αναφέρουν 10-ετή επιβίωση της ανάστροφης αρθροπλαστικής για την ένδειξη αρθροπάθεια στροφικού πετάλου (rotator cuff arthropathy) της τάξεως του 94%. Η αυξανόμενη χειρουργική εμπειρία με την ανάστροφη πρόθεση και η επακόλουθη μείωση των επιπλοκών οδήγησε τα τελευταία χρόνια σε μία θεαματική διεύρυνση των σχετικών ενδείξεων. Σύμφωνα με το Αυστραλιανό Joint Registry, το ποσοστό των αρθροπλαστικών ώμου που είναι ανάστροφες, εκτοξεύθηκε από 42.2% το 2009, σε περίπου 77.9% το 2018.

Υπάρχουν 2 κύριοι τύποι αρθροπλαστικής ώμου. Η Ανατομική Αρθροπλαστική Ώμου περιλαμβάνει την αντικατάσταση της κεφαλής του βραχιονίου με μεταλλική πρόθεση και την αντικατάσταση της ωμογλήνης με πλαστική πρόθεση. Η ανατομική αρθροπλαστική γίνεται σε νεότερους ασθενείς με ακέραιο στροφικό πέταλο.

Η Ανάστροφη Αρθροπλαστική  Ώμου πραγματοποιείται σε ασθενείς με αρθρίτιδα, αρθροπάθεια στροφικού πετάλου, σημαντικές ρήξεις στροφικού πετάλου, σε κατάγματα κεφαλής βραχιονίου που δεν επιδέχονται οστεοσύνθεσης. Στην ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου, η κεφαλή και η κοίλη επιφάνεια («κούπα») τοποθετούνται αντίστροφα από το φυσιολογικό (κοίλη επιφάνεια στην κεφαλή του βραχιονίου και γληνόσφαιρα στην ωμογλήνη).

Άλλοι τύποι αρθροπλαστικής ώμου είναι η Αρθροπλαστική Επιφανείας (resurfacing), που περιλαμβάνει την μεμονωμένη αντικατάσταση της κεφαλής του βραχιονίου, σε περίπτωση που η νόσος περιορίζεται μόνο σε αυτήν, καθώς και η Ημιαρθροπλαστική, που ενδείκνυται σε ορισμένες περιπτώσεις.  

Στην ανάστροφη αρθροπλαστική, η αντικατάσταση των φθαρμένων επιφανειών αντιστρέφεται σε σχέση με την φυσιολογική ανατομία του ώμου. Ενώ η ανατομική αρθροπλαστική αναπαράγει την φυσιολογική ανατομία, η ανάστροφη αρθροπλαστική ακολουθεί μια μη ανατομική φιλοσοφία, με αντίστροφη αντικατάσταση των φθαρμένων αρθρικών επιφανειών.

Η κεφαλή του βραχιονίου αντικαθίσταται με κυρτή πρόθεση (κυπέλιο), ενώ η ωμογλήνη με σφαιρική πρόθεση (γληνόσφαιρα). Με τον τρόπο αυτό, αποκαθίσταται το «υπομόχλιο» της άρθρωσης του ώμου, και ο ασθενής είναι σε θέση να ανυψώνει το χέρι του μόνο με τη χρήση του δελτοειδούς, χωρίς να χρειάζεται την υποστήριξη του στροφικού πετάλου.

Ανάστροφη Αρθροπλαστική | Ποιες είναι οι ενδείξεις;

Δεδομένης της έκρηξης της δημοφιλίας της ανάστροφης αρθροπλαστικής, δεν είναι περίεργο το πως οι ενδείξεις για την τοποθέτηση αυτής της πρόθεσης έχουν επεκταθεί εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια. Οι ενδείξεις αυτές περιλαμβάνουν:

• Οστεοαρθρίτιδα, ή αρθρίτιδα ώμου
• Αρθροπάθεια του στροφικού πετάλου (cuff arthropathy)
• Μαζικές μη επιδιορθώσιμες ρήξεις στροφικού πετάλου
• Τραύμα – κατάγματα κεφαλής βραχιονίου, είτε άμεσα είτε σε δεύτερο χρόνο
• Ψευδάρθρωση καταγμάτων κεφαλής βραχιονίου (malunion)
• Πώρωση σε πλημμελή θέση καταγμάτων κεφαλής βραχιονίου (nonunion)
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Άσηπτη νέκρωση της κεφαλής του βραχιονίου (AVN)
• Μετατραυματική αρθρίτιδα, δηλαδή αρθρίτιδα μετά από κάταγμα
• Προηγούμενη αποτυχία αρθροσκοπικής συρραφής στροφικού πετάλου (failed cuff repair)
• Προηγούμενη αποτυχία οστεοσύνθεσης βραχιονίου (failed ORIF) 

Αναθεώρηση Αρθροπλαστικής Ώμου | Ποιες είναι οι αιτίες;

Μια επέμβαση στον ώμο έχει αποτύχει όταν τα αποτελέσματα δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες του ασθενούς και του χειρουργού. Η αποτυχία μπορεί να προκύψει από μια σειρά από αιτίες, όπως δυσκαμψία, αδυναμία, αστάθεια, πόνο ή αποτυχία επούλωσης, καθώς και από επιπλοκές, όπως περιπροθετική λοίμωξη ή τραυματισμό νεύρων. Κάθε χειρουργική επέμβαση συνοδεύεται από έναν κίνδυνο αποτυχίας ή μετεγχειρητικών επιπλοκών, είτε πρόκειται για επέμβαση για εξάρθρημα ώμου, ρήξη στροφικού πετάλου, αρθρίτιδα ή κάταγμα.

Όταν μια χειρουργική επέμβαση στον ώμο αποτύχει ή παρουσιάζει προβλήματα, ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλεύεται χειρουργό με εμπειρία στην αξιολόγηση και τη διαχείριση αυτών των καταστάσεων. Παρότι ο πόνος μπορεί να είναι φαινομενικά το κυρίως πρόβλημα, είναι σημαντικό να προσδιοριστούν οι πιθανές μηχανικές αιτίες της βλάβης, δεδομένου ότι μια μηχανική αιτία μπορεί να επισκευαστεί και να αντιστραφεί. 

            Πριν ληφθεί η οριστική απόφαση για  χειρουργική αναθεώρηση μιας αρθροπλαστικής ώμου, είναι σημαντικό να προσδιοριστεί η φύση των προβλημάτων του ασθενούς. Οι κοινές αιτίες αποτυχίας της αρθροπλαστικής ώμου περιλαμβάνουν:

• Περιπροθετική λοίμωξη
• Περιπροθετικό κάταγμα
• Αντίδραση στο πολυαιθυλένιο ή στο τσιμέντο (PMMA, polymethylmethacrylate)
• Δυσκαμψία
  • Κακή αποκατάσταση
  • Ανεπιθύμητο οστό – οστεόφυτα, ελλιπής απελευθέρωση μαλακών μορίων
  • Ψευδάρθρωση των ογκωμάτων (tuberosity malunion)
  • Overstuffing της άρθρωσης
• Αστάθεια
  • Πρόσθια αστάθεια
    • Ανεπάρκεια υποπλάτιου 
    • Υπερβολικό anteversion ωμογλήνης
    • Πώρωση σε πλημμελή θέση των ογκωμάτων
    • Ανεπάρκεια υπερακάνθιου/υπακάνθιου 
    • Πρόβλημα στο anteversion της βραχιόνιας πρόθεσης ή στο offset της κεφαλής
    • Οστικό έλλειμα ωμογλήνης
  • Οπίσθια αστάθεια
    • Retroversion ωμογλήνης
    • Ανεπάρκεια οπίσθιου στροφικού πετάλου
    • Πρόβλημα στο retroversion της βραχιόνιας πρόθεσης ή στο offset της κεφαλής
    • Οστικό έλλειμα ωμογλήνης
  • Άνω αστάθεια
    • Ανεπάρκεια στροφικού πετάλου
    • Απώλεια κορακοακρωμιακού τόξου
• Τραυματισμός νεύρων – Νευρική βλάβη
• Βραχιόνια πρόθεση
  • Λανθασμένη τοποθέτηση
  • Χαλάρωση πρόθεσης
• Ωμογλήνη
  • Διαβρωμένο οστό (ημιαρθροπλαστική)
  • Εσφαλμένη τοποθέτηση
  • Χαλάρωση πρόθεσης

Η ανάστροφη αρθροπλαστική δίνει λύση στα κοινότερα προβλήματα που μπορεί να επιφέρει με τον καιρό μια ανατομική αρθροπλαστική ή μια ημιαρθροπλαστική, όπως η σταδιακή διάβρωση της ωμογλήνης (glenoid wear), ή η δευτερογενής ανεπάρκεια του στροφικού πετάλου (cuff deficiency), που αποτελούν και τις πιο συχνές αιτίες αναθεώρησης. Επίσης, η ανάστροφη αποτελεί την θεραπεία εκλογής σε περιπτώσεις αποτυχίας προηγούμενου χειρουργείου, όπως αρθροσκόπησης για συρραφή τένοντα, ή αποτυχίας οστεοσύνθεσης κατάγματος κεφαλής βραχιονίου.

Η λοίμωξη αρθροπλαστικής ώμου είναι μία δύσκολη περίπτωση, όπου συχνά απαιτείται αναθεώρηση σε ένα, ή 2 στάδια. Το πρώτο στάδιο περιλαμβάνει συνήθως αφαίρεση των προηγούμενων προθέσεων και τοποθέτηση ενός spacer από τσιμέντο, συχνά εμποτισμένο με κατάλληλα αντιβιοτικά. Ακολουθεί στοχευμένη αντιβιοτική θεραπεία για 6 εβδομάδες, με βάση δείγματα που αποστέλλονται στο εργαστήριο για καλλιέργεια. Τέλος, το δεύτερο στάδιο περιλαμβάνει τοποθέτηση νέας πρόθεσης. 

Η αναθεώρηση αρθροπλαστικής ώμου είναι πολύ απαιτητικό χειρουργείο και χρειάζεται Ορθοπαιδικό Χειρουργό με εκτεταμένη εμπειρία σε παρόμοιες περιπτώσεις. Επίσης απαιτεί κατάλληλη προετοιμασία και μελέτη, με προσεκτικό προεγχειρητικό σχεδιασμό, απεικόνιση, εργαστηριακό έλεγχο, και πολλές φορές συμμετοχή μιας ευρύτερης θεραπευτικής ομάδας, που μπορεί εκτός από τον χειρουργό ώμου να περιλαμβάνει μυοσκελετικό και επεμβατικό ακτινολόγο, λοιμωξιολόγο, παθολόγο, και άλλες ειδικότητες, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς (MDT, ή multidisciplinary team).

Ο κ. Παναγόπουλος έχει εκτεταμένη εμπειρία στην αναθεώρηση αρθροπλαστικής ώμου, έχοντας θητεύσει ως ενεργό μέλος σε ανάλογο κέντρο του εξωτερικού. Η επέμβαση αυτή πρέπει να γίνεται μόνο από εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Χειρουργό με συναφή εμπειρία, με οργανωμένη χειρουργική και ιατρική ομάδα, σε εξειδικευμένο νοσοκομείο με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή και εργατικό δυναμικό. Επικοινωνήστε μαζί μας σήμερα για να μάθετε περισσότερα για την αναθεώρηση και την ανάστροφη αρθροπλαστική.

FAQ – Συχνές Ερωτήσεις